قلعه محکم و با عظمت شواز کهن ترین قلعه یزد و مهمترین قلعه کوهستانی و نمونه ارزشمند معماری این منطقه به شمار می آید که پس از گذشت سالیان درازی از عمر آن همچنان پابرجا و استوار درقلب روستای شواز خود نمایی می کند.
این قلعه مسکونی که علاوه بر استفاده مسکونی، به عنوان دژی مستحکم در برابر مهاجمان نیز استفاده می شد بر روی صخره ای سنگی از سنگ های سخت رسوبی به ارتفاع یکصد متر ساخته شده و بر تمام زمین های اطراف دید و تسلط کامل دارد و مساحت آن درحدود پنج هزار متر مربع است. مصالح بکار برده شده در ساخت این قلعه خشت، گل و سنگ و ملاط ها از جنس گل و گاه با کاه خرد شده و ریگ اندود و دیوارها از گل است . در ساخت بعضی قسمت های بنا مانند سقف یک اتاق آن از تیرهای چوبی مقاوم ازجنس چوب سنجد استفاده شده است. این قلعه به شیوه معماری ساسانی ساخته شده، سفال های خاکستری مکشوفه درون قلعه، سنگ نبشته ای که در بدنه سنگی یکی از دیوارهای داخلی قلعه کشف شده وهمچنین وجود قوس های موجود در اتاقها و راهروهای این دژ که متعلق به دوران پیش از اسلام است نشان ازعمر و قدمت بسیار این قلعه دارد . قلعه شواز همچون دیگر قلاع دارای برج هایی برای دیدبانی و حفاظت از قلعه است این برجها با خشت ساخته شده و برای افزایش استحکام و مقاومت با سنگ نماسازی شده است.
از زیبایی ها و ویژگیهای دیگر این بنا درب قلعه است که از سنگ یکپارچه رسوبی تهیه و نصب گردیده است علاوه بر این در داخل قلعه واحدهایی وجود دارد که بیشتر شبیه به مغازه میباشد که این مغازه ها در دل سنگ احداث شده که حکایت بر قدمت آن دارد.